حقوق و مزایای مسئولین فنی و ناظرین بهداشتی دامپزشکی

انجمن دامپزشکی برگزیده سال 1396

انجمن صنفی مسئولین فنی و ناظرین بهداشتی دامپزشکی استان تهران، انجمن دامپزشکی برگزیده سال 1396 شد

پیوندهای ویژه

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری

پرتال سازمان دامپزشکی کشور

سامانه دریافت گزارش های مردمی تخلفات بهداشتی فرآورده های خام دامی ( گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، ... )

تماس ها

  سازمان دامپزشکی کشور
  • تلفنخانه: 3-88953400(021)
  • نمابر: 88957252 - 88962392(021)
  • حوزه ریاست: 88957007(021)
  اداره کل دامپزشکی استان تهران
  • تلفنخانه: 4-44787542(021)
  • نمابر: 44796580(021)
  • حوزه مدیریت: 44796237(021)
  سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا
  • تلفنخانه: 61061(021)
  • نمابر: 66414171(021)
  • حوزه ریاست: 61061111(021)
  نظام دامپزشکی استان تهران
  • تلفن: 88304023(021)
  • فکس: 88826360(021)
: ارزیابی بینندگان
(0 رای‌ها)

به همت کارگروه مشترک تشکل ها «تعاریف خوراک دام و افزودنی ها» تدوین شد

به گزارش انجمن دامپزشکی تهران، به همت کارگروه هم اندیشی تشکل ها، تعاریف خوراک دام و افزودنی ها تدوین شد.

این کارگروه 12 نفره متشکل از:

- جامعه دامپزشکان ایران

- انجمن واردکنندگان دارو، افزودنی و مواد بیولوژیک دام

- سندیکای تولیدکنندگان و صادرکنندگان داروهای دامپزشکی

- انجمن صنفی مسئولین فنی و ناظرین بهداشتی دامپزشکی استان تهران

- انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند

- اتحادیه تعاونی­ های خوراک دام، طیور و آبزیان ایران

- انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران

 

کارگروه کار خود را از بهمن ماه سال 1396 با هدف هم افزایی تشکل های ذی ربط بمنظور ساماندهی و تدوین تعاریف با در نظر گرفتن منابع بین المللی معتبر و همچنین شرایط و ضوابط موجود در کشور آغاز کرد. اعضای کارگروه با تشکیل جلسات هم اندیشی متعدد، بحث و بررسی علمی تعاریف، در نهایت تعاریف خوراک دام و افزودنی ها را به عنوان اولین اقدام مشترک کارگروه منتشر و جهت بهره برداری به سازمان دامپزشکی کشور و دیگر مراجع مسئول ارائه نمود.

 

به نام خداوند یکتا

مقدمه:

نخستین پایه، در هر دانش و فنی، برداشت مشترک اهل آن از تعاریف و واژه­ هایی است که در متون و مقالات و مقررات، بطور مکرر استفاده می ­شوند.

در بخش خوراک دام و افزودنی ­ها نیز سال ­ها است که نیاز به ارائه تعاریف بنیادین جامع و مانع – که بتوانند بدون شک و شبهه، مورد بهر ه­برداری بخش­های مختلف دانش و صنعت قرار گیرند، احساس می شد و در این راستا کارگروه­ های مختلف در تشکل ­های تخصصی تشکیل شده، جلسات منظمی برگزار کردند.

اما از آنجاکه لازم بود این تعاریف مورد اجماع و تایید حداکثری باشد و حتی المقدور از زوایای مختلف مورد بررسی و تنقیح قرار گرفته باشد، کارگروه مشترک هم ­اندیشی تشکل ­ها نیز در هفدهم بهمن ۱۳۹۶ تشکیل شد. این کارگروه پس از برگزاری بیش از ۹ جلسه به میزبانی دفاتر تشکل ­های عضو، توانست تعاریف زیر را با مبنا قرار دادن تعاریف اتحادیه اروپا و سازمان خواروبار جهانی، و اعمال تغییرات حداقلی لازم بر اساس نیازهای ملی و بومی در خردادماه ۱۳۹۷ منتشر نماید.

اعضای کارگروه حداکثر تلاش خود را نمودند که تعاریف را فارغ از مقررات مختلف موجود کشور-که موجب احتمال اعمال نظرات و منافع و زیان­های شخصی یا صنفی می گردد – تدوین نمایند.

اعضای کارگروه آمادگی دارند تا با دریافت نظرها و نقدها و پیشنهادهای همکاران فعال و صاحبان دانش و تجربه در بخش­های مرتبط با بهداشت و پرورش دام و طیور و آبزیان، نسبت به تصحیح و تکمیل تعاریف در هر زمان ممکن اقدام نمایند.

علاقمندان می توانند برای دریافت کپی نسخه امضا شده تشکل ها با انجمن تماس بگیرند

تعاریف: 

  • خوراک دام[۱] : عبارت است از هر ماده یا محصول با منشاء دامی و یا گیاهی، در حالت طبیعی خود و یا پس از انجام فرآوری کامل یا نسبی یا بدون فرآوری، به­ صورت تازه یا محافظت شده[۲]، از جمله افزودنی­ ها، و مواد آلی یا غیر­آلی که به تنهایی یا مخلوط، به دام خورانده می شود.
  • ماده (مواد) تشکیل دهنده خوراک دام[۳] : ماده (مواد) یا فرآورده(های) با منشاء گیاهی و یا دامی که به شکل طبیعی یا صنعتی[۴] ، تازه یا محافظت شده، و مواد آلی یا غیر­آلی، با یا بدون افزودنی­ ها، به صورت مستقیم یا فرآوری شده، برای تهیه خوراک ترکیبی و با هدف تامین نیازهای تغذیه­ ای دام، به دام خورانده شده، یا به عنوان حامل برای تولید پیش مخلوط ­ها استفاده می­شود.
  • خوراک ترکیبی[۵] : مخلوطی از حداقل دو ماده­ ی تشکیل دهنده­ ی خوراک دام که می تواند حاوی افزودنی خوراک دام یا فاقد آن باشد، و به شکل خوراک کامل یا خوراک تکمیلی به دام خورانده می­ شود.
  • خوراک کامل[۶] : نوعی خوراک ترکیبی به صورت جیره کامل و متوازن[۷] و با فرمول مشخص – بدون اضافه کردن هر ماده دیگر به استثناء آب – که به میزان کافی قادر به تامین نیازهای نگهداری و یا بهبود عملکرد تولیدی[۸] دام هدف می‌باشد.

 

  • خوراک تکمیلی[۹] (مکمل­): نوعی خوراک ترکیبی حاوی مقادیر بالایی از برخی مواد که به علت ترکیب‌­اش[۱۰]، فقط در ­صورت ترکیب[۱۱] با سایر مواد خوراکی، می­تواند برای جیره‌ی روزانه کافی باشد، و برای بهبود تعادل خوراک دام و یا عملکرد دام به کار می رود. (پیش­ مخلوط ­های ویتامینه و معدنی، و انواع کنسانتره­ ها نوعی خوراک تکمیلی هستند).
  • افزودنی خوراک دام[۱۲] : مواد، میکروارگانیسم­ ها یا فرآورده­ هایی – به جز مواد تشکیل دهنده خوراک و پیش­ مخلوط­ها – با یا بدون ارزش غذایی، هستند که به­ صورت هدفمند و به منظور حفظ و بهبود کیفیت خوراک دام، بهبود کیفیت غذاهای با منشا دامی، بهبود عملکرد و حفظ سلامتی دام، و حفظ یا بهبود شرایط محیط زیست، به خوراک دام یا آب افزوده می­شوند.

یک افزودنی خوراک دام دارای یک یا چند کارکرد زیر است:

الف- تاثیر مطلوب بر ویژگی ­های خوراک دام

ب- تاثیر مطلوب بر ویژگی­ های محصولات دامی

پ- تاثیر مطلوب بر رنگ ماهی ­ها و پرندگان زینتی

ت- تامین نیازهای تغذیه­ ای دام

ث- تاثیر مطلوب بر پیامدهای زیست­ محیطی ناشی از تولید دامی

ج- تاثیر مطلوب بر تولیدات دامی، عملکرد یا رفاه دام، به ویژه با اثر بر فلور گوارشی یا هضم مواد خوراکی

چ- تاثیر کوکسیدیوستاتیک یا هیستومونوستاتیک

به­ غیر از کوکسیدیوستات­ ها یا هیستومونوستات­ ها، سایر آنتی­ بیوتیک ­ها، نباید به عنوان افزودنی خوراک دام مجوز بگیرند.

افزودنی خوراک دام نباید:

الف- اثر نامطلوب بر سلامت انسان، دام و محیط زیست داشته باشد،

ب- به شکلی ارائه شود که باعث گمراه شدن[۱۳] مصرف­ کننده گردد،

ث- با اختلال در ویژگی­ های متمایزکننده[۱۴] محصولات دامی به مصرف ­کننده نهایی ضرر برساند یا او را گمراه نماید.

  • رده بندیافزودنی­ های خوراک دام

هر افزودنی خوراک دام بر اساس عملکرد و ویژگی­ ها، در یک یا چند رده زیر قرار می گیرد:

(a)  افزودنی­ های تکنولوژیک[۱۵] : هر ماده­ ای که با یک هدف تکنولوژیک (تاثیر بر کیفیت و بهبود خوراک یا فناوری تولید آن) به خوراک دام افزوده شود.

(b)  افزودنی­ های حسی[۱۶] : هر ماده­ ای که برای بهبود یا تغییر ویژگی­ های حسی (ارگانولپتیک) خوراک دام یا ویژگی ­های ظاهری تولیدات دامی از جمله مواد غذایی با منشا دامی، به خوراک دام افزوده شود.

(c)  افزودنی­ های مغذی[۱۷] : هر ماده ­ای که برای تامین یک هدف تغذیه ­ای، به خوراک دام افزوده یا در پیش مخلوط­ ها استفاده می ­شود.

(d)  افزودنی ­های زوتکنیکال[۱۸] : هر نوع افزودنی که برای بهبود عملکرد دام­ های سالم، و یا تاثیر مطلوب بر محیط مورد استفاده قرار می­گیرد.

(e)  کوکسیدیوستات­ها و هیستومونوستات­ها

 

  • گروه­های افزودنی خوراک دام

۱.  افزودنی ­های تکنولوژیک: هر ماده ­ای که با یک هدف تکنولوژیک (تاثیر بر کیفیت و بهبود خوراک یا فناوری تولید آن) به خوراک دام افزوده شود. رده­ی «افزودنی­های تکنولوژیک» شامل گروه ­های کاربردی زیر است:

(a)  نگهدارنده ­ها:  مواد، یا میکروارگانیسم­هایی (در مواردی که استفاده از آنها امکان ­پذیر باشد) که از خوراک دام در مقابل فساد ایجاد شده توسط میکروارگانیسم ­ها یا متابولیت­ های آنها محافظت می­ کنند.

(b)  آنتی­ اکسیدان ­ها: موادی که با محافظت خوراک و اجزای آن در برابر فساد ناشی از اکسیداسیون، مدت نگهداری آن­ها را افزایش می­دهند.

(c)  امولسیفایر­ها: موادی که ایجاد یا ماندگاری یک مخلوط همگن متشکل از دو یا چند فاز مخلوط­ نشدنی را در خوراک دام، ممکن می­سازند.

(d)  پایدارکننده ­ها: موادی که حفظ ویژگی­های فیزیکوشیمیایی خوراک دام را ممکن می­سازند.

(e)  قوام ­دهنده­ ها: موادی که ویسکوزیته (قوام) خوراک دام را افزایش می­دهند.

(f)  مواد ژله ­کننده: موادی که از طریق ایجاد ژل به خوراک دام بافت[۱۹] می­دهند.

(g)  بایندرها: موادی که تمایل ذرات خوراک دام را برای اتصال به هم را افزایش می­دهند.

(h)  مواد کنترل­ کننده آلودگی رادیونوکلئید: موادی که باعث مهار یا کاهش جذب مواد رادیونوکلئید، یا افزایش دفع آنها می­شوند.

(i) مواد ضد­کلوخه ­شدن[۲۰] و روان ­کننده: موادی که تمایل ذرات اجزای خوراک دام را برای چسبندگی کاهش می­دهند.

(j)  تنظیم ­کننده ­های اسیدیته: موادی که pH خوراک دام را تنظیم می­کنند.

(k)  افزودنی ­های سیلو: موادی که شامل آنزیم ­ها یا میکروارگانیسم­ ها هستند و برای بهبود تولید سیلو، با خوراک دام مخلوط می­شوند.

(l)  دناتوره­ کننده­ ها: موادی که وقتی در فرآیند تولید خوراک دام فرآوری­ شده مورد استفاده قرار می­گیرند، شناسایی منشاء مواد خاص خوراک دام یا غذا را ممکن می­ سازند.

(m)  مواد کاهش­ دهنده آلودگی خوراک دام به سموم قارچی[۲۱] : موادی که باعث مهار یا کاهش جذب، و یا افزایش دفع یا تغییر مکانیسم عمل سموم قارچی در بدن می­گردند.

(n)  مواد بهبود­دهنده شرایط بهداشتی[۲۲] : مواد یا میکروارگانیسم ­هایی (در مواردی که استفاده از آنها امکان ­پذیر باشد) که با کاهش آلودگی­های خاص میکروبی، شرایط بهداشتی خوراک دام را بهبود می­بخشند.

۲.  افزودنی­ های حسی: هر ماده ­ای که برای بهبود یا تغییر ویژگی ­های حسی (ارگانولپتیک([۲۳] خوراک دام یا ویژگی­های ظاهری تولیدات دامی از جمله مواد غذایی با منشا دامی، به خوراک دام افزوده شود. رده ­ی «افزودنی­ های حسی» شامل گروه ­های کاربردی زیر است:

(a)  رنگدانه ها

(i)  موادی که موجب افزایش یا احیای رنگ در خوراک دام می ­شوند.

(ii)   موادی که پس از خوراندن به دام­ها، به غذاهای با منشا دامی رنگ می ­دهند.

(iii)  موادی که روی رنگ ماهی ­ها و پرندگان زینتی اثر مطلوب می­ گذارند.

(b)  ترکیبات طعم ­دهنده: موادی که افزودن آنها به خوراک دام باعث افزایش بو یا خوش ­خوراکی آن می­ شود.

۳.  افزودنی ­های تغذیه ­ای: هر ماده ­ای که برای تامین یک هدف تغذیه­ ای، به خوراک دام افزوده یا در پیش مخلوط­ ها استفاده می­شود. رده ­ی «افزودنی­ های مغذی» شامل گروه ­های کاربردی زیر است:

(a)  ویتامین ها، پروویتامین­ ها و مواد شیمیایی با اثر مشابه

(b)  عناصر کمیاب و ترکیبات آنها

(c)  اسیدهای آمینه، املاح و ترکیبات مشابه[۲۴] آنها

(d)  اوره و مشتقات آن

۴. افزودنی ­های زوتکنیکال: هر نوع افزودنی که برای بهبود عملکرد دام ­های سالم، و یا تاثیر مطلوب بر محیط مورد استفاده قرار می­گیرد. رده ­ی «افزودنی های زوتکنیکال» شامل گروه­های کاربردی زیر است:

(a)  افزایش­ دهنده­ ی قابلیت هضم: موادی که وقتی به دام­ ها خورانده می­شوند، قابلیت هضم جیره را از طریق عمل بر روی اجزاء خاصی از خوراک دام، افزایش می­دهند. (مانند آنزیم ها و … )

(b)  تثبیت­ کننده­ ی فلور دستگاه گوارش: میکروارگانیسم­ ها یا دیگر مواد شیمیایی مشخص که در صورت خوراندن به دام ها، اثر مثبت روی فلور دستگاه گوارش می­گذارند.

(c)  موادی که اثر مطلوب بر محیط می­گذارند.

(d)  دیگر افزودنی­ های زوتکنیکال

۵کوکسیدیواستات­ها و هیستومونوستات­ها

 

  • پیش­ مخلوط[۲۵] : مخلوطی از افزودنی ­های خوراک دام یا مخلوطی از یک یا چند افزودنی همراه با مواد خوراکی یا آب، به عنوان حامل، که برای خوراندن مستقیم به دام ها مناسب نیستند.

با توجه به لزوم ایجاد تمایز بین داروها و افزودنی ­ها، کارگروه نسبت به تعریف عبارات زیر اقدام نمود:

  • داروی دامپزشکی[۲۶] : هر ماده یا ترکیبی از مواد که با هدف اصلاح، تنظیم یا بازگرداندن کارکردهای فیزیولوژیک، از طریق عمل فارماکولوژیک، ایمونولوژیک یا متابولیک، مصرف و موجب تسکین، پیشگیری، کنترل، یا درمان بیماری شود، و یا برای تشخیص طبی به­ کار رود.
  • ماده موثره (فعال) دارویی[۲۷] : یک ماده تک ­جزئی با کارکرد فارماکولوژیک که در ساخت یک “داروی دامپزشکی به عنوان محصول نهایی” مورد استفاده قرار می­گیرد.

 

  • خوراک درمانی[۲۸] : هر ترکیبی از خوراک دام با داروی (داروهای) دامپزشکی که بدون هرگونه فرآوری بعدی، آماده مصرف می ­باشد و به دلیل داشتن خصوصیات درمانی، یا پیشگیری­ کننده و یا سایر خواص دارویی به دام خورانده می­ شود. این فرآورده ­ها به عنوان یک محصول دارویی تلقی می­شوند.

بنابر نیازهای بومی کشور، و کثرت استفاده از برخی واژه ­ها طی سالیان طولانی، کارگروه نسبت به بازتعریف چهار عبارت زیر نیز اقدام نمود:

  • ماده اولیه[۲۹] : بطور کلی هر ماده­ که به عنوان ماده پایه[۳۰] و یا آغازین[۳۱] برای تولید و فرآوری محصولات نهایی و مواد بینابینی[۳۲] (که بعداً به دیگر محصولات ساخته­ شده تبدیل می­ شوند) مورد استفاده قرار می ­گیرد. این مواد شامل مواد آلی یا معدنی، ساختگی[۳۳] یا طبیعی­اند که بر اساس مراجع معتبر بصورت تک­ جزئی، با یا بدون حامل، مجاز به استفاده در تغذیه دام می­باشند، اما به­ تنهایی یا به­ طور مستقیم در دام هدف قابل استفاده نیستند.

تبصره ۱: درصد خلوص، ملاکی برای تشخیص ماده اولیه از محصول نهایی نمی­باشد. (مثلاً بیوتین ۲%  و ویتامین ب ۱۲ ۱%).

تبصره ۲: مواد تک جزئی گروه افزودنی­ه ای خوراک دام اعم از تکنولوژیکال، حسی، تغذیه­ ای و زوتکنیکال (به غیر از پروبیوتیک­ ها)، که مستقیما به خوراک کامل یا آب اضافه نمی­ شوند، می توانند به ­عنوان ماده اولیه محسوب شوند.

تبصره ۳ : تمام موادی که برای تولید یک محصول در داخل کشور – با ذکر در پروانه ساخت سازمان دامپزشکی – استفاده می شوند، ماده اولیه محسوب می شوند.

  • محصول نهایی[۳۴] : هر محصولی (با فرمولاسیون مشخص) که بدون هرگونه تغییر یا فرآوری بعدی، به­ صورت مستقیم (خوراکی، تزریقی، استنشاقی، موضعی و … ) یا با افزوده شدن به آب و خوراک، در دام هدف قابل استفاده می باشد.
  • مکمل ویتامینی/معدنی: نوعی پیش ­مخلوط ویتامینی/ معدنی که حاوی مخلوط یکنواختی از یک یا چند ویتامین/ ماده معدنی همراه با یک یا چند ماده حامل و یا رقیق­ کننده است. این محصول با هدف تسهیل توزیع یکنواخت ویتامین­ها/ مواد معدنی در حجم ­های بالاتر[۳۵] خوراک و به منظور تامین نیازهای ویتامینی/ معدنی دام سالم، به خوراک و یا آب افزوده می­ شود و نمی ­تواند بصورت مستقیم به دام خورانده شود.

مکمل­ های ویتامینی/ معدنی رایج در ایران (از جمله مکمل­های ویتامینی و معدنی ۰٫۲۵ درصد مخصوص خوراک طیور، مکمل ۱% و ۲% مخصوص خوراک دام، و مکمل­های مخصوص آبزیان)، و با فرمولاسیون ­های مختلف بسته به نیاز و سفارش، در این گروه قرار می­ گیرند. علاوه بر موارد مذکور، فرمول­ های سفارشی نیز (بر اساس نژاد، سن و … ) با درصدهای گوناگون – که جهت مصارف ویژه تهیه می­شوند – در این گروه هستند. (مکمل­های ویتامینی/ معدنی رایج در ایران، بنا بر تعاریف تخصصی بین ­المللی جزو پیش ­مخلوط­ها دسته­ بندی می­شوند.)

  • کنسانتره خوراک دام: نوعی خوراک تکمیلی که بر حسب فرمول از برخی مواد مانند اسیدهای آمینه، ویتامین ­ها، مواد معدنی و سایر افزودنی­ های خوراک دام تشکیل شده و همراه با حامل به ­منظور ایجاد توازن در مواد مغذی، به­ صورت رقیق شده یا مخلوط، برای تهیه خوراک کامل مورد استفاده قرار می­گیرد، ولی در صورتی که به ­صورت تغذیه آزاد یا به ­تنهایی استفاده شود، می­تواند برای دام زیان ­آور[۳۶] باشد.

اعضای کارگروه:

  • جامعه دامپزشکان ایران

دکتر مهرداد مدیرصانعی

دکتر امیرعلی امیری

دکتر زهراسادات رحیمی

  • سندیکای تولیدکنندگان و صادرکنندگان داروهای دامپزشکی

دکتر مجید محتسبی

مهندس عزت ­الله محمدپور

  • انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند

دکتر مریم تاج ­­آبادی ابراهیمی

  • انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران

دکتر امیرحسین خلجی

  • انجمن واردکنندگان دارو، افزودنی و مواد بیولوژیک دام

دکتر علی یزدانی

دکتر امیررضا بیدگلی

  • اتحادیه تعاونی­ های خوراک دام، طیور و آبزیان ایران

مهندس مهدی مسعودی دشتی

  • انجمن صنفی مسئولین فنی و ناظرین بهداشتی دامپزشکی استان تهران

دکتر مهرداد تشکری

دکتر بابک تقی­ زاده

 

زیرنویس ها:

[۱]Feed /Feedingstuffs

[۲] Preserved

[۳] Feed Material

[۴] Industrial

[۵] Compound Feed

[۶] Complete Feed

[۷] Balanced

[۸] Performance

[۹] Complementary Feed

[۱۰] Composition

[۱۱] Combination

[۱۲] Feed Additive

[۱۳] Mislead

[۱۴] Distinctive features

[۱۵] Technologic

[۱۶] Sensory

[۱۷] Nutritional

[۱۸] Zootechnical

[۱۹] Texture

[۲۰] Anti-caking

[۲۱] Mycotoxin

[۲۲] Hygiene Condition Enhancers

[۲۳] Organoleptic

[۲۴] Analogue

[۲۵] Premixtures

[۲۶] Veterinary Medicinal Product = VMP

[۲۷] Active Pharmaceutical Substance/Ingredient (API)

[۲۸] Medicated Feed/Feeding-stuffs

[۲۹] Primary Material

[۳۰] Basic

[۳۱] Starting

[۳۲] Intermediate

[۳۳] Synthetic

[۳۴] Finished Product

[۳۵] Large Mix

[۳۶] Unsafe

 

تعداد بازدید : 1936 بار

نوشتن دیدگاه

در زمینۀ انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- «انجمن» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- «انجمن» از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- نظرات پس از تأیید مدیر پرتال منتشر می‌شود.

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید